Friday, December 5, 2025
ColumnistDr.Noppamitr ApisdaratSmart City

การพัฒนา Smart City ในชุมชนท้องถิ่น เริ่มที่คน ขับเคลื่อนที่ทุนทางสังคม

บทความนี้เป็นปฐมบท การพัฒนา Smart City ท้องถิ่น สตาร์ทที่คน ขับเคลื่อนที่ทุนทางสังคม จากมุมมองของผู้เขียนที่อุทิศตนมานับสิบปีกับการทำความเข้าใจ ชุมชน ท้องถิ่น การพัฒนา บริหารความต้องการของคน และจัดการมันให้เดินสู้เป้าหมายด้วยเครื่องมือที่ทันสมัยผสมผสานกับตัวตนและคนในชุมชน

ผู้เขียนอยากเริ่มต้นการขับเคลื่อนสมาร์ทซิติ้กับชุมชน ด้วยการเริ่มต้นการทำความเข้าใจ หัวเรื่อง การพัฒนา Smart City ท้องถิ่น สตาร์ทที่คน ขับเคลื่อนที่ทุนทางสังคม เนื่องจากการพัฒนาเมือง ชุมชน ท้องถิ่นของ มนุษย์ ก็เพื่อ คนในสังคม ชุมชน ท้องถิ่น ต้องพัฒนาจากคนในสังคม ชุมชน ท้องถิ่นนั้นเอง

เมืองที่ไม่มีหัวใจ ขาดการผูกพันธ์ ต่อให้ชาญฉลาดแค่ไหน ก็เหมือนเป็นแค่ซากปรักบนความหรูหรา นี่แหละ Smart City ถ้าเราคิดแค่เรื่องชาญฉลาดแต่ไม่เคยถามว่า ใครอยู่ร่วมกันในเมือง ชุมชน ท้องถิ่น นั้น…ได้หรือไม่..?

เมเดยิน จากเมืองอาชญากรรม สู่เมืองแห่ง Social Innovation

​ผมขอยกตัวอย่างในต่างประเทศ คือ ​เมเดยิน ประเทศโคลัมเบีย (Medellín, Colombia) จากเมืองอาชญากรรม สู่เมืองแห่ง Social Innovation ที่สร้าง ลิฟต์ชุมชน (Lift , Elevator Community) ให้คนในชุมชน ในท้องถิ่น ที่ไร้สิทธิหรือขาดโอกาส ได้เข้าถึงโอกาสในทุกๆ มิติของเมืองที่ยั่งยืนอย่างแท้จริง 

บนหลักการสำคัญคือ ต้องเห็นความสำคัญของ คน มากกว่า ผลลัพธ์ทางตัวเลขในเชิงเศรษฐกิจ หรือเม็ดเงินการลงทุนทางเทคโนโลยี ดังนั้นเมืองที่ยั่งยืนจึงไม่ใช่แค่ใช้พลังงานสะอาด ไม่ใช่แค่มีโครงข่ายการสื่อสาร 5G ครอบคลุมทั่วถึง เป็นตัวแปรในการวัดความชาญฉลาดของเมืองเท่านั้น

บทความโดย: ดร.ณพมิตร อภิษฎารัตน์ นักวิชาการและผู้เชี่ยวชาญ การวางแผนกลยุทธ์องค์กรภาครัฐและเอกชน การวิเคราะห์นโยบายและการวางแผนทางสังคม การมีส่วนร่วมเครือข่ายด้วยแพลตฟอร์มดิจิทัล

​แต่คือ เมืองที่มีการป้องกัน ดูแลสุขภาพประชาชนในชุมชน พัฒนาระบบการศึกษาผู้ด้อยโอกาสเข้าถึงการศึกษาอย่างเท่าเทียมทั่วถึง ดูแลความปลอดภัย ศูนย์พักพิงให้คนชุมชุนได้หลับนอนอย่างมีความสุขและคนแก่ คนชราไม่ต้องใช้ชีวิตบั้นปลายอย่างเดียวดายไร้ที่พึ่ง

​เมเดยิน ประเทศโคลอมเบีย เป็นที่รู้จักในฐานะเมืองอัจฉริยะต้นแบบของละตินอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากการเปลี่ยนแปลงจากเมืองที่เคยมีอัตราการเกิด

อาชญากรรมสูงที่สุดในโลก สู่การเป็นเมืองที่ได้รับการยกย่องในด้านนวัตกรรมและการพัฒนาอย่างยั่งยืน เมเดยินได้นำเทคโนโลยีและแนวทางที่เน้นประชาชนเป็นศูนย์กลางมาใช้ในการพัฒนาเมือง ทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด 

ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เมเดยินประสบความสำเร็จในการเป็น Smart_City

​การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานและการคมนาคม: เมเดยินได้พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการคมนาคมที่ทันสมัย เช่น ระบบรถไฟรางเดี่ยว (Metrocable) ซึ่งเชื่อมต่อพื้นที่ที่ห่างไกลและมีประชากรน้อยเข้ากับใจกลางเมือง 

​การลงทุนในเทคโนโลยีดิจิทัลและการเข้าถึงอินเทอร์เน็ต: เมเดยินมีโครงการริเริ่มในการให้บริการอินเทอร์เน็ตฟรีในพื้นที่สาธารณะต่างๆ เช่น สถานีรถไฟใต้ดิน เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและบริการต่างๆ ได้อย่างทั่วถึง 

​การส่งเสริมการศึกษาและนวัตกรรม: เมเดยินเป็นศูนย์รวมของมหาวิทยาลัยและสถาบันเทคโนโลยีชั้นนำหลายแห่ง ซึ่งมีส่วนสำคัญในการพัฒนาบุคลากรด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมของเมือง 

​การส่งเสริมความยั่งยืนและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม: เมเดยินได้ให้ความสำคัญกับการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน โดยมีการลงทุนในโครงการต่างๆ เช่น โครงการ Greenbelt ซึ่งเป็นโครงการอนุรักษ์พื้นที่สีเขียวและสร้างพื้นที่สันทนาการสำหรับประชาชน 

​การมีส่วนร่วมของประชาชนและการลดความเหลื่อมล้ำ: เมเดยินได้ให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาเมือง และมีการลงทุนเพื่อลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมและเศรษฐกิจ 

Smart_City Medellin Scheme, Source: IDB, International Case Studies of Smart Cities Medellin, Colombia

​ความท้าทายที่เมเดยินยังคงต้องเผชิญ

ความเหลื่อมล้ำทางสังคมและเศรษฐกิจ: แม้ว่าเมเดยินจะมีความก้าวหน้าในการพัฒนาเมือง แต่ก็ยังมีความท้าทายในการลดความเหลื่อมล้ำทางสังคมและเศรษฐกิจในบางพื้นที่ของเมือง

​ปัญหาการทุจริตและความโปร่งใส: การแก้ไขปัญหาการทุจริตและการสร้างความโปร่งใสในการบริหารจัดการเมืองยังคงเป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญอย่างต่อเนื่อง

​การปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี: เมเดยินต้องเผชิญกับความท้าทายในการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว เพื่อให้สามารถนำเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนาเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

​เมเดยินเป็นตัวอย่างที่สำคัญของเมืองที่สามารถเปลี่ยนแปลงตัวเองให้เป็นเมืองอัจฉริยะได้สำเร็จ โดยการนำเทคโนโลยีและนวัตกรรมมาใช้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน และส่งเสริมการพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน

Social Capital City ต้องพัฒนาทักษะ ความรู้ ความเข้าใจ ความพร้อม เตรียมการจรรยาสังคม ให้พร้อมดูแลสังคม เมือง ชุมชนใบนี้ไปพร้อมๆ กับพัฒนาเทคโนโลยีสู่การพร้อมและจัดระเบียบสู่เมือง ชุมชน ท้องถิ่นสู่ Smart_City ต่อไป

Smart_City ที่เรารู้จัก อาจไม่เพียงพออีกต่อไป

อ่านบทความทั้งหมดของ ดร.ณพมิตร อภิษฎารัตน์

Featured Image: freepik